İşverenin Yıllık İzinleri Düzenleme Yetkisi

Uygulamada ve Yargıtay kararlarında kabul edildiği üzere, yıllık izin kullanılacağı zamanı belirleme yetkisi işverenin yönetim hakkı kapsamında kalmaktadır. Ancak, işverenin tek taraflı olarak yıllık izin kullandırması, işçilerin yıllık dinlenme hakkı sınırları içerisinde değerlendirilebilir. Nitekim, işçilere tanınmış olan yıllık izin, Anayasa’dan kaynaklı bir dinlenme hakkıdır.

Bu kapsamda covid-19 nedeni ile sokağa çıkma yasağı döneminde işverence tek taraflı olarak yıllık izin kullandırılmasının düşünülebileceğine dair değerlendirmeler yapılmış ise de, genel itibari ile işçinin talebi ve iş durumu dikkate alınarak dinlenme hakkı kapsamında izin dönemlerinin belirlemesi yerinde olacaktır.

2- Konu İle İlgili Mevzuatta, İşverene Tek Taraflı Olarak Toplu İzin Uygulamasına Gitme Hak Ve Yetkisi Belirli Şartlar Altında Tanınmış Olup; Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’ Nin Söz Konusu Maddeleri Şöyledir:

Toplu İzin başlıklı 10. Maddesi: “İşveren veya işveren vekili Nisan ayı başı ile Ekim ayısonu arasındaki süre içinde, işçilerin tümünü veya bir kısmını kapsayan toplu izin uygulayabilir. Bu uygulamaya gidildiğinde, izin kurulu izin çizelgelerini, toplu izne çıkacak işçiler aynı zamanda izne başlayacak ve Kanunun 53 üncü maddesindeki izin sürelerine ve yol izni isteklerine göre her işçinin izin süresinin bitimini gösterecek biçimde düzenler ve ilan eder.

Toplu izin dönemleri, bu dönemlerde henüz yıllık ücretli izin hakkını kazanmayan işçileri de kapsayacak şekilde belirlenebilir. Şu kadar ki, ertesi yıl veya yıllarda bu toplu izin yönteminin uygulanmaması halinde, bu durumda olanların gelecek yıllık ücretli izne hak kazanacakları tarih, genel esaslara göre belirlenir.”

Toplu İzin Uygulaması Dışında Tutulacak İşçiler başlıklı 11. Maddesi:

“Toplu izin uygulanması halinde işveren veya işveren vekili, işyerinin korunması, işyerindeki araç, gereç, donatım veya makinelerin bakımı, hazırlanması, temizlenmesi veya güvenliğinin sağlanması gibi zorunlu durumlar için yeter sayıda işçiyi toplu izin dışında tutabilir. Bu durumda olanların yıllık izinleri toplu izin döneminden önce veya sonra diledikleri tarihte verilir.” şeklindedir.

Buna göre işveren veya işveren vekili Nisan ayı başı ile Ekim ayı sonu arasındaki süre içinde, işçilerin tümünü veya bir kısmını kapsayan toplu izin uygulayabilir.  Ekim ayı sonuna kadar olan dönem/ haftalar itibari ile işçilerin işveren tarafından tek taraflı haftalık olarak yıllık izne gönderilmesi mümkün olabilecektir. Toplu izne çıkacak işçiler aynı zamanda izne başlayacaktır.

Sonuç

Yıllık izin kullanılacak zamanı belirleme yetkisinin işverenin yönetim hakkı kapsamında kaldığı değerlendirilebilir ve Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’ nce düzenlenen belirli şartlar dahilinde işverence tek taraflı olarak toplu izin kullandırılabilir ise de, İş K. M. 56’ya göre, işveren, işçinin yıllık iznini bölerek kullanmasına tek taraflı olarak karar veremez.

Keza, İş Kanunu’ nun Yıllık Ücretli İznin uygulanması başlıklı 56.maddesi: “Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Bu iznin 53 üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur.

(Değişik üçüncü fıkra: 6704 – 14.4.2016 / m.16) Ancak, 53 üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir.” hükmünü haizdir.

Görüleceği üzere, İş Kanunu açısından esas olan yıllık izinlerin bölünmeden tek parça olarak kullanılması olup; bunun tek istisnası da işçinin onayıdır.

Buna göre Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’ ne dayanılarak Ekim ayı sonuna kadar olan dönemde işverence tek taraflı olarak toplu izin kullandırılması mümkün olabilecek ise de, on günden aşağı olmamak üzere bölümler halinde yıllık izin kullandırılması ve işçinin onayının alınması yerinde olacaktır.

Hukuki ihtilafların önüne geçebilmek adına, yıllık iznin kullanıldığının yazılı olarak ispat yükümlülüğü işverene ait olduğundan işverence tek taraflı kullandırılacak da olsa, izin talepleri ile ilgili işçiden onay alınması, yıllık iznin kullanıldığına dair yıllık izin defterlerine işçilerin imzalarının alınması ve izin defterinin düzenli bir şekilde tutulması gerekmektedir.