1.1      Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun Kapsamı ve Genel Etkileri

7 Mart 2021 tarih ve 7292 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) uyarınca getirilen başlıca yenilik faizsiz esasa göre faaliyet gösterecek Tasarruf Finansman Şirketlerine (“TFŞ” ve/veya “Tasarruf Finansman Şirketi”) ilişkin düzenlemelerdir. TFŞ’ler aracılığıyla yürütülecek Tasarruf Finansman Sistemi en genel anlamıyla; katılımcıların belirlenen vadeye kadar birikim yapması karşılığında, konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinebilmeleri amacıyla finansman sağlanması faaliyetidir. Son dönemde, faizsiz finansman sağlamak suretiyle konut alımı finansmanı gerçekleştiren şirket sayısındaki artış bu alanda düzenleme yapma ihtiyacını ortaya çıkarmış, bu bağlamda finansal hizmetler sunan diğer şirketler gibi TFŞ’lerin de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (“BDDK” ve/veya “Kurum”) izin ve denetimine tabi olması gerektiği değerlendirilmiştir.

Kanun TFŞ’lere ilişkin düzenlemelerin yanı sıra, finansal hizmet sağlayan diğer kurumlar için de birtakım değişiklikler getirmektedir. Öncelikle, Kanun öncesi asgari 20 milyon Türk lirası ödenmiş sermaye yükümlülüğü olan Finansal Kiralama ve Finansman Şirketleri için ödenmiş sermaye yükümlülüğü 50 milyon Türk lirasına çıkarılmış, katılımcıların hak ve yükümlülüklerinin daha etkin biçimde korunması adına TFŞ’ler için bu tutar 100 milyon Türk lirası olarak belirlenmiştir.

Bununla birlikte, Kanun’a tabi şirketlerin kurucu ortak sayısının en az beş olması gerektiğine ilişkin hüküm, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile uyumlu olarak, Kanun metninden çıkarılmıştır. Böylelikle, finansal kiralama şirketleri, finansman şirketleri, faktoring şirketleri ve TFŞ’lerin kurucu ortak sayısına ilişkin alt limit ortadan kalkmıştır.

1.2      Tasarruf Finansmanı Sözleşmeleri 

Kanun kapsamında, Tasarruf Finansman Sözleşmeleri “belirli bir tasarruf tutarı ve dönemine bağlı olarak önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinimi için müşteriye finansman kullanma hakkı veren, şirkete ise müşteriye ait birikmiş tasarruf tutarını yönetme, geri ödeme ve finansman kullandırma yükümlülüğü ile organizasyon ücreti alma hakkı veren, faizsiz finansman esaslarına göre düzenlenen sözleşme” olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda, organizasyon ücreti; tasarruf finansman faaliyeti ve tasarruf fon havuzunun yönetimi karşılığında müşteriler tarafından TFŞ’ye ödenecektir.

İlgili madde metninde de yer aldığı üzere, tasarruf finansmanı sadece konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinimi için yapılabilecektir ve bu şirketler faizsiz finansman esasına göre hareket edecektir. Müşteriler, sözleşmenin imzalanmasını takip eden on dört gün içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin tasarruf finansmanı sözleşmesinden cayma hakkına, ayrıca tasarruf dönemi bitimine kadar fesih hakkına sahip olacaktır. Müşterinin fesih hakkını kullanması halinde organizasyon ücreti dışındaki birikim tutarının tamamı müşteriye iade edilecektir.

1.3      Kanun Kapsamında Tasarruf Finansman Şirketlerine İlişkin Sair Düzenlemeler

Kanun kapsamında yürürlüğe giren Tasarruf Finansman Şirketlerine ilişkin bazı dikkat çeken düzenlemeler şu şekildedir:

• TFŞ’lerin ticaret unvanında “Tasarruf Finansman Şirketi” ibaresi yer alacak olup ödenmiş sermaye tutarları en az 100 milyon Türk lirası olacaktır.
• TFŞ’ler tasarruf finansman sözleşmeleri dışında finansman sağlayamayacak, üçüncü kişilere borç veremeyecek ve ortaklık payı edinemeyecektir.
• TFŞ’ler yalnızca yurtiçinde tescil edilmiş konut, çatılı iş yeri veya taşıt alımlarını finanse edebilecektir.
• TFŞ’ler belge, ilan ve reklamlarında banka izlenimini yaratacak ifade ve deyimler ile “katılım” ibaresini kullanmayacaklardır.
• Müşterilerden fon toplamak suretiyle faaliyet gösterecek olan TFŞ’ler bu bakımdan faktoring, finansal kiralama ve finansman şirketleri için getirilmiş olan para toplama yasağına tabi olmayacaktır.
• TFŞ’ler tarafından gerçekleştirilecek birleşme, devir, bölünme ve tasfiye işlemleri; müşteri hak ve menfaatlerinin korunması ve sisteme olan güvenin sağlanması adına ancak TFŞ’lerin mevcut yükümlülüklerini nasıl karşılayacaklarına ilişkin BDDK’ya bir plan sunmaları ve akabinde Kurumun iznini almalarıyla mümkün olacaktır.
• Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliği’nin adı “Finansal Kurumlar Birliği” olarak değiştirilecek ve sayılan diğer finans kurumlarının yanı sıra TFŞ’ler Finansal Kurumlar Birliğine üye olmakla mükellef olacaktır.
• Kanuna tabi şirketlerin finansal sağlamlığını korumak amacıyla BDDK, gerekli görmesi halinde ilgili şirketlerden birtakım tedbirler almasını isteyebilecek ve TFŞ’ler için tahsisat tarihlerini ötelemeye yetkili olacaktır. Ayrıca, TFŞ’ler müşterilerden tahsil ettikleri organizasyon ücretinin belirli bir kısmını tasfiyeleri halinde toplanan fonların iadesini sağlayabilmek adına ayrı bir hesapta tutmakla yükümlü olacaktır.
• BDDK’nın belirli mali riskleri tespit etmesi ve tespit ettiği bu risklere ilişkin talep ettiği tedbirlerin alınmaması veya alınıp sonuçsuz kalması üzerine, Kurum tarafından ilgili TFŞ’nin faaliyet izni kaldırılarak tasfiyesine karar verilebilecektir. Ayrıca izinsiz faaliyette bulunan Kanun’a tabi şirketler hakkında da BDDK tarafından tasfiye kararı verebilecektir.
• Müşterilerin tasarruf finansman sözleşmesindeki cayma ve fesih haklarını kullanması halinde birikimlerinin iade edilmesini engelleyen kişiler için altı aydan iki yıla kadar hapis ve beş yüz güne kadar adli para cezası öngörülmüştür.

1.4      Tasarruf Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik

7 Nisan 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tasarruf Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) TFŞ’lerin kuruluş ve faaliyetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemektedir. Yönetmelik tahtında temel olarak; (i) TFŞ’lerin kuruluşu için BDDK’ya sunulacak başvuru dilekçesinin ekinde yer alması gereken bilgi ve belgeler, (ii) kuruluş izninin alınmasını müteakip 6 ay içerisinde faaliyet izni alınabilmesi için oluşturulması gereken birim ve sistemler, (iii) şube açma şartları, (iv) ana sözleşme değişikliği ve sermaye artırımı, (v) pay edinim ve devirlerine ilişkin şartlar, (vi) birleşme, bölünme ve devir usulü ile (vii) iradi tasfiye konularındaki işleyiş düzenlenmektedir. Öte yandan kurumsal yönetim, koruyucu hükümler ve risk yönetimi maddeleri ile TFŞ’ler için birtakım için yasal standartlar getirilmektedir.

Yönetmelik uyarınca;

• TFŞ’lerin şube açması, BDDK iznine tabi olacak ve her bir şube için 1 milyon Türk lirası tutarında sermaye sahip olması gerekecektir. TFŞ’ler her ne ad altında olursa olsun şube dışında teşkilatlanmaya gidemeyecek ve acentelik veremeyecektir.
• Tasarruf finansman sözleşmelerinde finansman döneminin azami vadesi konut ve çatılı işyeri sözleşmeleri için 120 (yüz yirmi) ayı, taşıt sözleşmeleri için 60 (altmış) ayı aşmayacaktır.
• TFŞ’lerin birleşme, bölünme ve devir, pay edinim ve devirleri, ana sözleşme değişikliği ve sermaye artırımı ile iradi tasfiye işlemlerinin tamamı için BDDK’dan izin alınması gerekmektedir.

Ayrıca, Tasarruf finansmanı alanında halihazırda faaliyet göstermekte olan şirketlerin, Kanun ve Yönetmelik hükümlerine intibak etmesi veya intibak edemeyecek şirketlerin tasfiye olması için Yönetmelik’in Geçici 1. Maddesinde belirtilen bilgi ve belgelerle, BDDK’ya başvurmaları ve yapılanmalarını en geç altı ay içinde Kanun hükümlerine uygun hale getirmeleri gerekmektedir.

1.5      Sonuç

Kanun ve Yönetmelik ile yeni bir finansal kuruluş olarak Tasarruf Finansman Şirketlerine ilişkin hüküm ve şartlar düzenlenmekte olup tasarruf finansmanı sistemi BDDK nezdinde denetim altına alınmaktadır. Bu doğrultuda, ilgili mevzuatın yürürlüğe girmesiyle Tasarruf Finansman Şirketleri, (diğerlerinin yanı sıra) yukarıda sayılan yasal düzenlemelere riayet etmekle yükümlü hale gelmiştir. İlgili mevzuat tahtında BDDK denetimine tabi olacak Tasarruf Finansman Şirketlerinin mali ve kurumsal yapısına ilişkin belirli standartlar getirilmesi suretiyle, müşterilerinin birikimleri ve diğer menfaatlerinin güvence altına alınması hedeflenmektedir.

Saygılarımızla,

Lexist.