Uygulamadaki sorunların çözümüne yönelik üst düzey farkındalık ve güçlü bir koruma sisteminin oluşturulmasını öngören ve Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan 02.03.2021 tarihli İnsan Hakları Eylem Planı, 2019 yılında açıklanan Yargı Reformu Stratejisi ile 11. Kalkınma Planı temelindeki reform ve ilerleme iradesine dayanmaktadır. Eylem Planı kapsamı ise bütün adli ve idari faaliyetleri içine almaktadır. Ayrıca hazırlık aşamasında Kamu Denetçiliği Kurumu, Kişisel Verileri Koruma Kurumu ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun raporları da dikkate alınmıştır. Eylem Planı, 11 temel ilke etrafında oluşturulmuş olup bu ilkeler etrafında 9 amaç, 50 hedef ve 393 faaliyet belirlenmiştir.

Eylem Planı’nın 9 amacı, metinde şöyle sıralanmıştır:

1- Daha güçlü bir insan hakları koruma sistemi

2- Yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi

3- Hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık

4- İfade, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi

5- Kişi özgürlüğü ve güvenliğinin güçlendirilmesi

6- Kişinin maddi ve manevi bütünlüğü ile özel hayatının güvence altına alınması

7- Mülkiyet hakkının daha etkin korunması

8- Kırılgan kesimlerin korunması ve toplumsal refahın güçlendirilmesi

9- İnsan hakları konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkındalık

Adalet Bakanlığı, Eylem Planını aynı zamanda uygulayıcılara yönelik bir yol haritası olarak tanımlamakta olup Eylem Planında belirlenen her bir faaliyet için sorumlu ve ilgili kuruluşlar ile bu faaliyetler için öngörülen zaman dilimine yönelik bir takvimin de yayınlanacağı duyurulmuştur.

Kişisel Verilerin Korunması Hukuku Bakımından Hedeflenen Amaçlar

Bilindiği üzere kişisel verilerin korunması tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de temel hak ve özgürlükler kapsamında değerlendirilmekte ve korunması noktasında caydırıcı hukuki önlemler alınmaktadır. Bu kapsamda uygulayıcılar bakımından da büyük önem arz eden Eylem Planı içerisindeki kişisel verilerin korunmasına ilişkin kararlar şu şekilde sıralanabilir;

• İnsan Hakları Eylem Planı’nın “Daha Güçlü Bir İnsan Hakları Koruma Sistemi” başlıklı 1. amacının 1.2 sayılı “İnsan Hakları Kurumlarının Etkinliğinin Artırılması” hedefi gereği;a. Kamu Denetçiliği Kurumu ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu kararlarının kişisel verilerin korunması suretiyle kamuoyunun erişimine açılması.b. Kişisel Verileri Koruma Kurumu ile Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’nun etkinliklerinin artırılması.

• İnsan Hakları Eylem Planı’nın “Hukuki Öngörülebilirlik ve Şeffaflık” başlıklı 3. amacının 3.2 sayılı “Adli Süreçlerde Hukuki Öngörülebilirlik ve Şeffaflığın Güçlendirilmesi” hedefi gereği;a. Bütün yargı kararlarının kişisel veriler korunarak erişime açılması, kararı veren hâkim veya mahkeme heyetinin isimleri ile birlikte yayınlanması.
• İnsan Hakları Eylem Planı’nın “Kişinin Maddi ve Manevi Bütünlüğü İle Özel Hayatının Güvence Altına Alınması” başlıklı 6. amacının 6.2 sayılı “Soruşturmaların Etkili Bir Şekilde Yürütülmesinin Sağlanması”, 6.6 sayılı “İnsan Hayatının Korunması Amacıyla Gerekli Tedbirlerin Alınması”, 6.7 sayılı “Kişisel Verilerin İşlenmesinde Özel Hayatın Korunması” hedefleri gereği;

a. Suça ilişkin delillerin daha iyi değerlendirilebilmesi ve maddi gerçeğe ulaşılabilmesi için Adli Tıp Kurumu uzmanlarına kişisel verilerin korunması suretiyle ilgililerin geçmiş dönem tıbbi kayıtlarına erişim imkânı getirilmesi.

b. Askerliğe elverişliliğin belirlenmesinde kişisel veriler korunmak suretiyle adayın sağlık geçmişi detaylı olarak değerlendirilmesi, muayene ve raporlarda standardın sağlanması amacıyla sağlık personeline düzenli olarak eğitim verilmesi.

c. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun Avrupa Birliği standartları ile uyumlu hale getirilmesi.

d. Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun idari para cezası kararlarına karşı sulh ceza hâkimlikleri yerine idari yargıya başvuru imkânı sağlanması.

e. Kişilerin mağduriyetlerinin ve hak kayıplarının önlenmesi için adli sicil kayıtlarının silinmesinde uygulamadan kaynaklı sorunların giderilmesi ve arşiv kayıtlarının silinme sürelerinin kısaltılması.

Görüldüğü üzere Eylem Planında Adalet Bakanlığı tarafından, özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesinde (sağlık ve ceza mahkumiyetine ilişkin veriler başta olmak üzere) görev alan personellerin eğitimi ve farkındalıklarının artması noktasına dikkat çekilmiştir.

Aynı zamanda 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun (“KVKK”) Avrupa Birliği’nin veri koruma düzenlemesi olan Genel Veri Koruma Düzenlemesiyle (“GDPR”) uyumlu hale getirilmesi de gündemdedir. Bu yöntemle uygulamada veri sorumlularının en çok problem yaşadığı konu olan yurtdışına veri aktarımı hususunda da birtakım düzenlemelere gidilmesi ve sorunların minimize edilmesi beklenmektedir.

Son olarak, idari para cezası da dahil olmak üzere kamu kurumu niteliğinde olan Kişisel Verileri Koruma Kurumu tarafından verilen idari kararlara karşı idari kanun yoluna gitme yolunun da açılması planlanmaktadır. Böylece alt sınırı 9.834 TL ve üst sınırı 1.966.862 TL olan idari para cezalarının hukuka uygunluğunun daha kapsamlı bir şekilde incelenmesi hedeflenmektedir.