1.1       Kurul Kararının Kapsamı ve Genel Etkileri

Covid-19 salgını nedeniyle yaşadığımız sürecin ekonomimize, piyasaya, üretime ve istihdama olumsuz etkisini mümkün olan en az seviyeye indirmek ve bankaların ellerinde bulundurduğu kaynakların en etkin şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“BDDK”), 18 Nisan 2020 tarihli ve 9000 sayılı kararı (“Kurul Kararı”) ile 5411 sayılı Bankacılık Kanununun (“Bankacılık Kanunu”) 93. maddesi ile 43.maddesinin ikinci fıkrasını dayanak göstererek aktif rasyosu hesaplama yöntemine ilişkin bir değişikliğe gitmiştir. Bankacılık Kanunun bahsi geçen maddeleri uyarınca BDDK, ekonomide önemli zararlar doğurabilecek her türlü işlem ve uygulamaları önlemek, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere gerekli karar ve tedbirleri almaya yetkili olup bankalar için belirlenen asgarî veya azamî standart oranlar ve sınırlardan farklı daha ihtiyatlı bir oran veya sınır tesis edebilir.

Bu doğrultuda, BDDK Kurul Kararı ile bankaları daha fazla kredi vermeye teşvik edecek şekilde aktif rasyosunun hesaplama yöntemini değiştirmiştir. Kurul Kararı uyarınca; 1 Mayıs 2020 tarihi itibari ile haftalık bazda aktif rasyosu aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır:

Söz konusu denklemde;

• Krediler kalemi,takipteki krediler hariç bankaların bireysel ve ticari müşterilere kullandırdıkları krediler tutarının toplamı,
• Menkul Kıymetlerkalemi, bankalarca satın alınan yurt dışı yerleşiklerce ihraç edilmiş menkul kıymetler ve hisse senetleri hariç özel sektör tahvil ve bonoları ile Türkiye Cumhuriyeti hazinesinin ihraç ettiği her türlü borçlanma araçları, kira sertifikaları ve Eurobondların toplam değeri,
• TCMB Swapkalemi, bankaların Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına (TCMB) Swap yoluyla verdikleri yabancı paranın TCMB alış kurundan hesap edilen Türk Lirası (TL) cinsinden toplam değeri,
• TL Mevduatkalemi, bankalar mevduatı hariç tüm TL cinsi mevduat/katılım fonu tutarı toplamı,
• YP Mevduatkalemi, altın ve kıymetli maden hesapları da dahil olmak üzere, bankalarda tutulan yabancı para (YP) cinsinden mevduat/katılım fonu tutarı toplamı,

olarak dikkate alınacaktır.

Kurul Kararı uyarınca, aktif rasyosunun o aya ilişkin aylık ortalamasının (i) mevduat bankaları için %100’ün, (ii) katılım bankaları için ise %80’in altına düşmemesi gerekmektedir.

Bahsi geçen oranı sağlamayan bankalar için Kurul Kararında belirtilen şekilde hesaplanacak aykırılık oluşturan tutarın %5’i kadar ve her halükârda 500.000 TL’den az olmamak üzere idari para cezası uygulanacaktır.

1.2       Sonuç

Kurul Kararı tahtında bankaların daha fazla kredi kullandırması sağlanarak reel sektörün desteklenmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır. Ancak denklemdeki diğer faktörler dikkate alındığında söz konusu oranın sağlanması adına bankaların başta yabancı para mevduatı olmak üzere mevduat miktarını düşürmeye ve menkul kıymet mevcudunu arttırmaya yönelebileceğini söylemek de mümkün olacaktır.